Στις 23/05 με 26/05 διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη η συνδιάσκεψη με θέμα «Λαϊκισμός, Πολιτική Οικολογία και τα Βαλκάνια», η οποία διοργανώθηκε από τους Οικολόγους Πράσινους και τους Πράσινους των Βαλκανίων, με την υποστήριξη του Πράσινου Ινστιτούτου. Στη συνδιάσκεψη αυτή συμμετείχαν πολιτικοί επιστήμονες, κοινωνιολόγοι, οικονομολόγοι, ακτιβιστές, και πολιτικοί από ευρωπαϊκές χώρες οι οποίοι συζήτησαν για την άνοδο του λαϊκισμού στη Γηραιά Ήπειρο, αλλά και των πράσινων κινημάτων, όπως πχ η πολιτική οικολογία.
Η έναρξη του συνεδρίου έγινε με την προβολή του ντοκιμαντέρ του Στέλιου Κούλογλου στις 23/05 με τίτλο «Νεοναζί: Το ολοκαύτωμα της μνήμης» που πραγματεύεται τη σχέση μεταξύ των ναζί της Γερμανικής κατοχής και της Χρυσής Αυγής.
Στις 24/05, ο Πρόεδρος του Πράσινου Ινστιτούτου Κώστας Λουκέρης, άνοιξε επίσημα την εκδήλωση, υπογραμμίζοντας την ανάγκη εξέτασης του φαινομένου του λαϊκισμού, ο οποίος έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό, τις πολιτικές αλλά και τις συνειδήσεις των Βαλκανίων.
Η συζήτηση της πρώτης μέρας, την οποία συντόνισε ο Γιώργος Μπλιώνης, μέλος των Οικολόγων Πράσινων, αφορούσε τη θεωρία και την πολιτική γύρω από το φαινόμενο του ευρωπαϊκού λαϊκισμού. Ο Ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Νίκος Χρυσόγελος, μας εισήγαγε στο θέμα, επισημαίνοντας ότι η Ευρώπη οφείλει να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση αλλά και την πρόκληση του λαϊκισμού ως μία ενωμένη δύναμη, και πρέπει να διαφυλάξει την ακεραιότητα και την ταυτότητά της, σε αυτή τη κρίσιμη καμπή της παγκόσμιας ιστορίας.
Ο διευθυντής του επιστημονικού γραφείου του κόμματος των Πράσινων της Ολλανδίας, Dick Pels, συνέχισε τη συζήτηση με μια συγκριτική ανάλυση του λαϊκισμού στις Βόρειες και στις Νότιες χώρες της Ευρώπης, λέγοντας ότι ο λαϊκισμός δεν έχει μόνο μια συγκεκριμένη διάσταση. Συμπληρώνει επίσης, ότι δεν αποτελεί καινούριο φαινόμενο, και ότι δεν μπορούμε να συγκρίνουμε με ευκολία τις διαφορετικές μορφές λαϊκισμού που έχουν παρατηρηθεί στην Ευρώπη.
Ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ Γιάννης Σταυρακάκης, έθεσε το ζήτημα του ορισμού της έννοιας του λαϊκισμού, τονίζοντας ότι η χρήση του όρου έχει συνδεθεί κυρίως με την ακροδεξιά, λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία των τελευταίων ετών, και φορτίζεται αρνητικά από την κρίση.
Αργότερα, το λόγο πήρε ο Μιχάλης Τρεμόπουλος, ο συντονιστής της εκτελεστικής γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων, μιλώντας για το ελληνικό παράδειγμα χρήσης λαϊκιστικού λόγου, με κύριο εκφραστή της τη Χρυσή Αυγή και το εθνικο-λαϊκιστικό περιβάλλον που συνετέλεσε στην άνοδό της.
Το κλείσιμο της βραδιάς επισφράγισε η συζήτηση η οποία ακολούθησε, ανάμεσα στους ομιλητές και στο κοινό.
Την επόμενη μέρα, την έναρξη των εργασιών της συνδιάσκεψης κήρυξε ο Αλέξανδρος Γεωργόπουλος, καθηγητής Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης ΑΠΘ, ενώ υπεύθυνος του συντονισμού αυτής της συνεδρίας ήταν ο Κώστας Λουκέρης, πρόεδρος του Πράσινου Ινστιτούτου. Ο Γιώργος Κατσαμπέκης, υποψήφιος Διδάκτωρ του τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ, επιχείρησε να αμφισβητήσει με την ανάλυσή του τις εννοιολογικές δοξασίες που έχουν συνδεθεί με τον ορισμό του λαϊκισμού, επισημαίνοντας ότι η άνοδος του φαινομένου μας φέρνει αντιμέτωπους με την έννοια της δημοκρατίας, ενώ με την ραγδαία εξάπλωσή του, η ίδια η Ευρώπη εναντιώνεται στον εαυτό της.
Το λόγο παίρνει η Alisa Peci, μέλος του Πράσινου Κόμματος της Αλβανίας, η οποία μας εισάγει σε μια άλλη μορφή λαϊκισμού, τον “οικολογικό λαϊκισμό”, στόχος του οποίου είναι η κινητοποίηση και η συσπείρωση των πολιτών με σκοπό την προάσπιση των δικαιωμάτων τους και του περιβάλλοντος στο οποίο διαβιούν.
Η πρωινή συνεδρία ολοκληρώθηκε με συζήτηση ανάμεσα στους ομιλητές και το κοινό.
Στη συνέχεια, παρουσιάστηκαν μια σειρά από μελέτες περιπτώσεων, με συντονιστή της συζήτησης το Φίλιππο Γκανούλη, μέλος των Οικολόγων Πράσινων, με πρώτο παράδειγμα αυτό της Βουλγαρίας. Ο Vasil Kadrinov, από το Βουλγαρικό Κέντρο για την Πράσινη Οικονομία, αναφέρθηκε στην ολιγαρχία, στο λαϊκισμό και στους Πράσινους της Βουλγαρίας, υπογραμμίζοντας ότι μόνο ένας μικρός αριθμός της άρχουσας ελίτ χρησιμοποιεί λαϊκιστικό λόγο, έτσι ώστε να διατηρήσει τη δύναμή της, και τη θέση της στην εξουσία. Η επόμενη ομιλία, η οποία είχε σαφείς συνδέσεις με την περίπτωση της εξόρυξης χρυσού στην περιοχή της Χαλκιδικής, αφορούσε την περίπτωση του Rosia Montana.
Ο Cristian Branea, από το Πράσινο Κόμμα της Ρουμανίας, υπογράμμισε ότι η περιβαλλοντική δικαιοσύνη αποτέλεσε το πλαίσιο της λαϊκής κινητοποίησης ενάντια στη λαϊκιστική πολιτική στη μετα-κομμουνιστική Ρουμανία, και πρόσθεσε ότι η το κίνημα αυτό μπορεί να επηρεάσει αλλά και να προκαλέσει, αντίστοιχες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας.
Ο εκπρόσωπος του νεοσύστατου οικολογικού κόμματος του Μαυροβουνίου Predrag Nikolic, έκανε μια αναφορά στην ιδέα του οικολογικού κράτους, και στις πράσινες αξίες, που μπορούν να επιλύσουν τα περιβαλλοντικά προβλήματα της εποχής μας, και να οδηγήσουν στη βιώσιμη ανάπτυξη.
Ύστερα από τις ενδιαφέρουσες ομιλίες των εισηγητών ακολούθησαν οι ερωτήσεις από το κοινό.
Η απογευματινή συνεδρία, το συντονισμό της οποίας είχε αναλάβει ο Αλέκος Γεωργόπουλος, ξεκίνησε με τη διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στο λαϊκισμό, τη δημοκρατία, και την κρίση. Η Daniela Bozhinova, μέλος του Πράσινου Κόμματος της Βουλγαρίας, έκανε μια ιστορική αναδρομή του φαινομένου του λαϊκισμού, επισημαίνοντας ότι αρχικά είχε θετική διάσταση, και δημοκρατική βάση, σε αντίθεση με τη σημερινή διαδεδομένη μορφή του.
Ο επόμενος ομιλητής, ο Ahmet Atıl Asici, από το Πράσινο Κόμμα της Τουρκίας, μας έθεσε ενώπιον του τέλους της παγκοσμιοποίησης του 21ου αιώνα, ενώ πρότεινε μια σειρά από ιδέες, που θα δώσουν άλλη προοπτική ανάπτυξης στις βαλκανικές χώρες.
Η συνεδρία αυτή έκλεισε, με την τοποθέτηση του Πέτρου Θεοδωρίδη, αναφορικά με τη σχέση του λαϊκισμού και της μετα-δημοκρατίας. Ο πολιτικός επιστήμονας-συγγραφέας, παρουσίασε τους διαφορετικούς τύπους της δημοκρατίας και του λαϊκισμού, επιχειρώντας τη σύνδεση μεταξύ του λαϊκισμού και της κρίσης, προτείνοντας το «λαϊκισμό της χειραφέτησης», ως λύση στην κρίση.
Η συνεδρία ολοκληρώθηκε με ερωτήσεις και τοποθετήσεις από το κοινό.
Η στρογγυλή τράπεζα με θέμα το λαϊκισμό και το δημόσιο λόγο, αποτέλεσε τον επίλογο της ημέρας. Ο Γιάννης Σταυρακάκης, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ, ο Murat Belge, ακαδημαϊκός από την Τουρκία, και ο Θωμάς Σιώμος, δημοσιογράφος, ήταν οι ομιλητές, ενώ τη συζήτηση διεύθυνε ο Γιώργος Μπλιώνης. Ο Γιάννης Σταυρακάκης επισήμανε την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της έννοιας του λαϊκιστικού λόγου και της επίδρασής του.
O Murat Belge αναφέρθηκε στις ομοιότητες που έχει ο λαϊκισμός και ο ελιτισμός, αλλά και του ουσιαστικού ρόλου του πρώτου, στο χώρο της πολιτικής.
Η σύγχυση του όρου λαϊκισμού με τον όρο δημαγωγία, στην πολιτική, στον τύπο κ.α., καθώς και η διάδοση του λαϊκιστικού λόγου στη σημερινή ψηφιακή εποχή, υπογραμμίστηκε από τον Θωμά Σιώμο.
Στη συζήτηση που ακολούθησε, το κοινό και οι ομιλητές, είχαν τη δυνατότητα να ανταλλάξουν τις ιδέες τους, σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, που τέμνονται από το φαινόμενο του λαϊκισμού.
Το επίσημο κλείσιμο της συνδιάσκεψης, συνοδεύτηκε από τη σύνοψη των αποτελεσμάτων των ομιλιών και των συζητήσεων του 3-μέρου, την επιμέλεια της οποίας ανέλαβε ο Dick Pels.
Η τελική συζήτηση, που συντόνισε ο Αλέξανδρος Γεωργόπουλος, μας υπενθύμισε τον καταλυτικό ρόλος της κρίσης στην άνοδο των αρνητικών πτυχών του λαϊκισμού, και ότι η απάντηση σε αυτό το ανησυχητικό φαινόμενο και των προεκτάσεών του, μπορεί να δοθεί μέσα από νέες συμμετοχικές μορφές δημοκρατίας, και από την ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεγγύης και συνοχής.