Το Πράσινο Ινστιτούτο συγχρηματοδοτεί έρευνα που διεξάγει το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος υπό την επιστημονική ευθύνη του Δρ. Αλέξανδρου Φραντζή με θέμα «ΠΡΟ.ΦΥΣ.Ε.Τ.: Αλλάζουμε Ρότα – Προστατεύουμε τους Φυσητήρες στην Ελληνική Τάφρο» με στόχο τον εντοπισμό των περιοχών υψηλού κινδύνου συγκρούσεων των φυσητήρων με πλοία στην ελληνική τάφρο και την ανάγκη προστασίας τους.
Όσο κι αν κάποιοι δυσκολεύονται να το πιστέψουν, το δεύτερο και το τρίτο σε μέγεθος ζώο στον πλανήτη ζουν μόνιμα στις ελληνικές θάλασσες. Η πτεροφάλαινα και ο φυσητήρας αντίστοιχα, μοιράζονται τα ελληνικά πελάγη μαζί μας και δέχονται ποικίλες πιέσεις και απειλές από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, σε βαθμό που να απειλούνται ακόμη και με εξαφάνιση, παρά το καθεστώς προστασίας που τους παρέχει η διεθνής και η εθνική νομοθεσία.
Ειδικότερα ο φυσητήρας, γνωστός στο κοινό από το μυθιστόρημα και την ταινία “Moby Dick”, ζει πολύ κοντά στις ακτές μας κυρίως κατά μήκος της Ελληνικής Τάφρου. Ο τοπικός πληθυσμός φυσητήρων (που στην μεγάλη πλειονότητά τους περνούν το σύνολο της ζωής τους στα ελληνικά πελάγη και στην ανατολική Μεσόγειο) ανακαλύφθηκε από το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος το 1998. Από τις μελέτες του Ινστιτούτου αποδείχθηκε ότι η Ελληνική Τάφρος είναι η σημαντικότερη γνωστή περιοχή μέχρι τώρα σε ολόκληρη την Μεσόγειο, αφού ο ρυθμός γεννήσεων και ο βαθμός παραμονής των φυσητήρων εδώ, είναι μεγαλύτερος από οπουδήποτε αλλού. Παρότι ο μεσογειακός πληθυσμός των φυσητήρων έχει χαρακτηριστεί ως «Κινδυνεύων», και η διεθνής συμφωνία ACCOBAMS (όπου συμμετέχει και η Ελλάδα) έχει προτείνει την Ελληνική Τάφρο ως μία από τις σημαντικότερες περιοχές που πρέπει να χαρακτηριστούν ως «Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές» για να προστατευθούν οι φυσητήρες, η ελληνική πολιτεία δεν έχει κάνει τίποτα μέχρι σήμερα προς αυτή την κατεύθυνση.
Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι βιοποικιλότητας των θαλάσσιων ελληνικών οικοσυστημάτων αλλά και ολόκληρης της Μεσογείου κινδυνεύει να εξαφανιστεί στην διάρκεια των επόμενων γενεών, αν δεν ληφθούν άμεσα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας. Το σύνολο των φυσητήρων στις ελληνικές θάλασσες αλλά και σε ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο δεν είναι μεγαλύτερο από 200-250 άτομα. Πολλά από αυτά πεθαίνουν τακτικότατα λόγω συγκρούσεων με μεγάλα πλοία, που διέρχονται μέσα από τα σημεία υψηλής πυκνότητας φυσητήρων.
Στόχος του ερευνητικού προγράμματος του Ινστιτούτου Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος είναι να συλλέξει τα απαραίτητα δεδομένα στο πεδίο αλλά και μέσω δικτύων ηλεκτρονικών υπολογιστών (AIS-Marine Traffic) και να προχωρήσει στην ανάλυσή και μοντελοποίησή τους, ώστε να χαρτογραφήσει τις περιοχές υψηλού κινδύνου συγκρούσεων.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει: α) τη συλλογή δεδομένων στο πεδίο για την συμπλήρωση της ήδη υπάρχουσας γνώσης σχετικά με την παρουσία και κατανομή των φυσητήρων στις ελληνικές θάλασσες και ειδικότερα κατά μήκος της Ελληνικής Τάφρου για 20 ημέρες την καλοκαιρινή περίοδο του 2014, β) την ανάλυση δεδομένων για την παρουσία φυσητήρων που έχουν συγκεντρωθεί σε παρελθόντα έτη την περίοδο 2013-15, γ) την συγκέντρωση δεδομένων των μετακινήσεων των μεγάλων πλοίων στις ελληνικές θάλασσες και ειδικότερα κατά μήκος της Ελληνικής Τάφρου μέσω του συστήματος παρακολούθησης AIS το 2013 και 2014 (συνεργασία με MarineTraffic.com), δ) την συνδυαστική μοντελοποίηση των δεδομένων παρουσίας και κατανομής των φυσητήρων με περιβαλλοντικούς παράγοντες και τις πορείες των διερχομένων μεγάλων πλοίων την περίοδο 2014-15, με σκοπό την χαρτογράφηση των περιοχών υψηλού κινδύνου συγκρούσεων.
Βασικοί συντελεστές/συμμετέχοντες στο πρόγραμμα:
Δρ. Α. Φραντζής, συντονιστής του προγράμματος, Ινστιτούτο Κητολογικών Έρευνών Πέλαγος
Δρ. Δ. Λέκκας, επίκουρος καθηγητής, MarineTraffic.com
Δρ. R. Leaper, University of Aberdeen, M. Βρετανία
Για περισσότερες πληροφορίες για το ερευνητικό πρόγραμμα των φυσητήρων μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της Επιστημονικής Ένωσης Ινστιτούτου Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος (ΙΚΕΠ)
Διαβάστε επίσης περισσότερες πληροφορίες για το Πρόγραμμα σε αυτό το αρχείο.