Το ΠεΣΚΠΑ Βορείου Αιγαίου είναι ένας απαραίτητος Οδικός Χάρτης
που πρέπει να φτάσει μέχρι το τοπικό επίπεδο.
Η αναθεώρησή του και η σύσταση μηχανισμού διαχείρισης αποτελούν βασικούς όρους
για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής.
25-11-2022
Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε η εσπερίδα του έργου του GEF που υλοποιεί το Πράσινο Ινστιτούτο στις 22/11 στο Επιμελητήριο Λέσβου, στη Μυτιλήνη. Υπήρξαν 65 συμμετοχές (40 με φυσική παρουσία και 25 διαδικτυακές) και γόνιμος προβληματισμός.
Θέμα της εκδήλωσης ήταν η ανάδειξη του Περιφερειακού Σχεδίου Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή Βορείου Αιγαίου (ΠεΣΠΚΑ Βορείου Αιγαίου), που έχει συνταχθεί από το 2018 και η αξία που αναμένεται να έχει στους τοπικούς πληθυσμούς και δραστηριότητες στα νησιά του Βορείου Αιγαίου.
Στην εκδήλωση χαιρέτισε ο αντιπεριφερειάρχης κ Κουφέλος και παρέστησαν σύμβουλοι της Περιφέρειας, της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, στελέχη της διοίκησης, ενδιαφερόμενοι πολίτες και φοιτητές. Εισηγητές ήταν οι ο Σταύρος Σολωμός, Ερευνητής Γ΄, Κέντρο Έρευνας Φυσικής τους Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας τους Ακαδημίας Αθηνών, η Ελένη Μπριασούλη-Καπετανάκη, Ομ. Καθηγήτρια, Τμήμα Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ο Παναγιώτης Πανάγος, Research Officer στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο Γιώργος Πλακωτάρης, Προϊστάμενος Διαχειριστικής Αρχής Βορείου Αιγαίου, η Θεοδώρα Πετανίδου, Καθηγήτρια, Τμήμα Γεωγραφίας, και ο Αθανάσιος Κίζος, Καθηγητής, Τμήμα Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Τον συντονισμό της συζήτησης είχαν ο Μιχάλης Μπάκας, Περιβαλλοντολόγος και ο Ηλίας Γιαννίρης Πρόεδρος του Πράσινου Ινστιτούτου.
Στην εκδήλωση τέθηκαν με σαφήνεια οι αναμενόμενες κλιματικές μεταβολές στο Βόρειο Αιγαίο και η δεσμευτική σημασία που πρέπει να έχει ο χωρικός σχεδιασμός για την καταπολέμηση της υποβάθμισης της γης και της ερημοποίησης. Υπογραμμίστηκε η αξία της διατήρησης της γης σε καλή γεωργική και περιβαλλοντική κατάσταση είτε είναι ιδιωτική είτε δημόσια-κοινόχρηστη, και το ΠεΣΠΚΑ Βορείου Αιγαίου δεν θα πρέπει να αγνοεί ότι τα εδάφη αποτελούν οριζόντιο θέμα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Αναγνωρίστηκε από όλους τους εισηγητές ότι το πρόβλημα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής είναι πολύπλοκο, πολυδιάστατο, πολύ-επίπεδο και δεν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως τυπική υποχρέωση-διεκπεραίωση μέσα σε συνθήκες πλημμελούς παρακολούθησης και έλλειψης χρόνου, δεδομένων, τεχνογνωσίας και προσώπων.
Η Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα το 2030 υπογραμμίζει την αποτελεσματική προστασία των προστατευόμενων περιοχών, την ανάγκη φύτευσης 3 δισεκατομμυρίων δέντρων στην ΕΕ, την αύξηση της οργανικής γεωργίας και τη μείωση των χημικών και εντομοκτόνων και αυτοί οι στόχοι θα πρέπει να αντανακλώνται με αντίστοιχα μέτρα στο ΠεΣΠΚΑ. Ειδικά μέτρα θα πρέπει να αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα τη διάβρωση των εδαφών που ο ρυθμός της είναι διπλάσιος του ρυθμού σχηματισμού τους. Ορισμένα Μέτρα προσαρμογής για το Βόρειο Αιγαίο είναι η διατήρηση των αναβαθμίδων, η κατάλληλη διαχείριση υδάτων, η άμεση επέμβαση και παρεμβάσεις σε καμένα δάση μετά από πυρκαγιές (εδαφοκάλυψη – αποκατάσταση), η έμφαση σε αγροδασικά συστήματα και η σύνδεση ενισχύσεων στους αγρότες με μέτρα προστασίας εδάφους & δέσμευση άνθρακα.
Ειδικά υπογραμμίστηκαν οι αξίες των αναβαθμίδων στην ανάσχεση της υδατικής διάβρωσης και διατυπώθηκαν μέτρα που θα πρέπει να εφαρμοστούν για την αποτροπή της μεγάλης εγκατάλειψης στο σημερινό Αιγαίο.
Τα ΠεΣΚΠΑ είναι ένας απαραίτητος Οδικός Χάρτης και είναι σημαντικό ότι το ΠεΣΠΚΑ Βορείου Αιγαίου είναι το πρώτο που συντάχθηκε και το πρώτο που απέκτησε ΣΜΠΕ.
Το ΠεΣΚΠΑ Β. Αιγαίου σωστά κάνει εκτεταμένη αναφορά σε έργα διαχείρισης υδάτων (επιφανειακών και υπόγειων), καλεί για καλύτερη διαχείριση αρδευτικών δικτύων και νερού άρδευσης αλλά και στην ανάγκη περιορισμού άρδευσης σε σχέση με ανάγκες καλλιεργειών. Προτείνει μέτρα για την αποκατάσταση και προστασία περιοχών με κίνδυνο υφαλμύρινσης, φράγματα ανάσχεσης και Οικολογικούς διαδρόμους
Ωστόσο δίνει τεράστια έμφαση σε μεγάλα έργα στεγανών λιμνοδεξαμενών που δεν εμπλουτίζουν τον υπόγειο υδροφόρο, έχουν μεγάλες εξατμίσεις και πιθανόν να είναι άδειες την εποχή που χρειάζεται άρδευση. Επίσης δίνει μεγάλη έμφαση σε λίγα μεγάλα φράγματα που κοστίζουν πάρα πολύ σε σχέση με τα οφέλη, αντί για πολλά μικρά φράγματα ανάσχεσης που εμπλουτίζουν τον υδροφόρο και διευκολύνουν την αναδάσωση.
Το ΠεΣΚΠΑ Β Αιγαίου θα έπρεπε να βασίζεται κατά προτεραιότητα στην αύξηση της ανθεκτικότητας με παραγωγικές αναδασώσεις, φράγματα ανάσχεσης, αγροδασικά συστήματα και συντήρηση των αναβαθμών, μέτρα που εκτός από τη μείωση των πλημμυρών, της ξηρασίας και της υφαλμύρισης συμβάλουν στη αύξηση της τοπικής παραγωγικής βάσης. Αυτή η αλλαγή προτεραιοτήτων συνηγορεί στην αναθεώρηση του ΠεΣΠΚΑ.
Σημαντική έλλειμμα αποτελεί στο ΠεΣΚΠΑ Β Αιγαίου η απουσία σαφούς μηχανισμού διαχείρισης (Παρακολούθηση – Επικαιροποιήσεις – Βελτιώσεις) και η στήριξη στη συμμετοχή των τοπικών φορέων και της κοινωνίας των πολιτών για ορθές περιβαλλοντικές πρακτικές σε τοπικό επίπεδο.
Έσι δημιουργείται απόκλιση μεταξύ σχεδιασμού και εφαρμογής, η οποία μπορεί να φτάνει μέχρι του σημείου η εφαρμογή ουσιαστικά αναιρεί το στρατηγικό σχεδιασμό.
Το ΠεΣΠΚΑ σχεδιάστηκε για στρατηγικές τομεακές δράσεις όπως ύδατα, ακτές, γεωργία, πολεοδομία χρησιμοποιώντας υπάρχοντες στρατηγικούς σχεδιασμούς όπως για τις λεκάνες απορροής, διαχείριση κινδύνων, χωροταξικά πλαίσια, τα ύδατα (των ΔΕΥΑ), και συγκεκριμένα μέτρα, δράσεις και έργα. Ωστόσο δεν υπάρχει σήμερα κριτήριο για το αν μια εφαρμογή του ΠεΣΠΚΑ πράγματι υπηρετεί τους στόχους του ίδιου του ΠεΣΠΚΑ. Όλα συνηγορούν στο ότι η κουλτούρα του σχεδιασμού-εφαρμογής πρέπει να αλλάξει προκειμένου να μην πληρώνει η οικονομία και η κοινωνία πολλαπλάσια κόστη αργότερα αλλά να κάνει τις προσαρμογές που απαιτούνται σήμερα.
Το Πράσινο Ινστιτούτο θα κοινοποιήσει τα ευρήματα αυτά συμβάλλοντας στην ορθή αντιμετώπιση της Προστασίας από την Κλιματική Αλλαγή. Επίσης, τα συμπεράσματα από τις άλλες τρεις εκδηλώσεις που θα ακολουθήσουν για τα ΠεΣΠΚΑ Κεντρικής Μακεδονίας (5/12), Θεσσαλίας (15/12) και Πελοποννήσου (Ιανουάριος 2023) καθώς και η τελική σύνθεση θα κοινοποιηθούν σε όλα τα επίπεδα από την ΕΕ και ειδικά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Περιφερειών μέχρι το εθνικό, Περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, επιδιώκοντας τη μέγιστη ενεργοποίηση της κοινωνίας των πολιτών για το ζήτημα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
Το έργο Regional Responses to Climate Change διοργανώνεται από το Ευρωπαϊκό Πράσινο Ίδρυμα (Green European Foundation-GEF) και υλοποιείται από το Πράσινο Ινστιτούτο της Ελλάδας, με την οικονομική υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς το Ευρωπαϊκό Πράσινο Ίδρυμα.
Επικοινωνία 6974185330
Χαρακτηριστικά στοιχεία από τις παρουσιάσεις της εσπερίδας
ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ: Άλλες σχετικές δράσεις του Πράσινου Ινστιτούτου
1. Το Πράσινο Ινστιτούτο διοργάνωσε το 2021, με το συντονισμό του Ρήγα Τσιακίρη, τρεις ημερίδες για τις παραγωγικές αναδασώσεις και την κλιματική αλλαγή
Πρώτη Ημερίδα: Υπάρχουν ρεαλιστικές και καινοτόμες διαχειριστικές λύσεις. Οι παραγωγικές αναδασώσεις στο επίκεντρο
Δεύτερη Ημερίδα: Επιτυχής η 2η ημερίδα για το κλίμα και τις αναδασώσεις
https://www.greeninstitute.gr/%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%ba%ce%bf%ce%af%ce%bd%cf%89%cf%83%ce%b7/
Τρίτη Ημερίδα: Σημαντικά τα συμπεράσματα της 3ης ημερίδας του Πράσινου Ινστιτούτου
2. Το Πράσινο Ινστιτούτο εξέδωσε, το βιβλίο “Παραγωγικές αναδασώσεις για ζωντανά αγροτικά τοπία“, υπό την επιμέλεια του Ρήγα Τσιακίρη.
https://www.greeninstitute.gr/paragogikes_anadasoseis/ Μπορείτε να το κατεβάσετε εδώ https://www.greeninstitute.gr/paragogikes_anadasoseis-2/ 3.Το Πράσινο Ινστιτούτο εξέδωσε το 2022 το βιβλίο “Κλιματική αλλαγή: Προετοιμάζοντας τη Θεσσαλία” του Συγγραφέα Ζήση Αργυρόπουλου. https://www.greeninstitute.gr/%ce%b7-%ce%ad%ce%ba%ce%b4%ce%bf%cf%83%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%80%cf%81%ce%ac%cf%83%ce%b9%ce%bd%ce%bf%cf%85-%ce%b9%ce%bd%cf%83%cf%84%ce%b9%cf%84%ce%bf%cf%8d%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%ba%ce%bb%ce%b9/.