Με επιστολή προς τους υπουργούς Γεωργίας και Περιβάλλοντος το Πράσινο Ινστιτούτο διαβίβασε τα επιστημονικά συμπεράσματα τριών επιστημονικών ημερίδων που διοργάνωσε στις 3, 18 και 30 Μαρτίου 2021

Τα νέα μας / By

Από:

Πράσινο Ινστιτούτο

Προς:

  • Υπουργό Σπυρίδωνα – Παναγιώτη Λιβανό,  Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων , Αχαρνών 2, Αθήνα, 101 76, Ελλάδα, minister-mailbox@hq.minagric.gr
  • Υπουργό Κώστα Σκρέκα , Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας,   Μεσογείων 119, Τ.Κ. 11526, Αθήνα, Ελλάδα secmin@ypen.gr

Κοινοποιήσεις:  στο τέλος του εγγράφου

18/4/2021

Αξιότιμοι υπουργοί ΥΠΑΑΤ και ΥΠΕΝ κ.κ. Σπ.-Παν. Λιβανέ και Κ. Σκρέκα

Το Πράσινο Ινστιτούτο σας απευθύνει αυτή την επιστολή προκειμένου να σας ενημερώσει άμεσα και προσωπικά για τα βασικά συμπεράσματα τριών επιστημονικών ημερίδων που διοργάνωσε στις 3, 18 και 30 Μαρτίου 2021 σχετικά με την κλιματική αλλαγή και τη δυνατότητα αντιμετώπισής της με αναδασώσεις καρποφόρων, κτηνοτροφικών και μελισσοκομικών δέντρων, ώστε να τα λάβετε υπόψη σας τον διάλογο που αναπτύσσεται αυτή την περίοδο και να κρίνετε αν θεωρείτε σκόπιμο να εξειδικεύσετε τις προτάσεις σας στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας 2021-27.

Στο Παράρτημα σας υποβάλουμε τους συνδέσμους για τις τρεις προαναφερθείσες ημερίδες, όπου περιλαμβάνονται όλα τα πορίσματα, πέραν των βασικών συμπερασμάτων που ακολουθούν στη συνέχεια.

Βασικό πόρισμα των τριών ημερίδων είναι το εξής:

Η σταδιακή μεταπολεμική μετατροπή των υπαρχόντων αγροδασικών συστημάτων σε αμιγώς κτηνοτροφικά, δασικά ή γεωργικά, που στηρίχθηκε στην πολιτική και χρηματοδοτική διάκριση μεταξύ γεωργίας, κτηνοτροφίας και δασοπονίας,  αποτελεί σημαντικό παράγοντα υποβάθμισης της βιοποικιλότητας, μείωσης της ανθεκτικότητας των αγρο-οικοσυστημάτων στην κλιματική αλλαγή καθώς και ερημοποίησης και διάβρωσης. Σήμερα, λόγω της κλιματικής αλλαγής η κατάσταση αυτή θα πρέπει να αντιστραφεί. Απαιτούνται  νέες αγροτικές, κτηνοτροφικές και δασικές πρακτικές και πολιτικές ώστε τα συστήματα να γίνουν ξανά λειτουργικά, να αντιμετωπιστεί η εγκατάλειψη και να δοθούν κίνητρα για παραγωγή καινοτόμων τοπικών ποιοτικών προϊόντων.

Όπως έχει αναγνωρίσει και η κυβέρνηση, σημαντικό μέτρο πολιτικής για την κλιματική αλλαγή είναι η δάσωση- αναδάσωση 500.000 στρεμμάτων σε όλη τη χώρα (https://ypen.gov.gr/xekina-to-megalytero-programma-anadasoseon-stin-ellada/). Η πρότασή μας εξειδικεύει και διευρύνει  αυτό τον προσανατολισμό και προτείνει την επέκταση των αναδασώσεων σε παραγωγικές αναδασώσεις χρησιμοποιώντας κατάλληλα κτηνοτροφικά και μελισσοκομικά φυτά και δέντρα της ελληνικής χλωρίδας[1] με τριπλό στόχο: (1) να αντιμετωπίσουν ικανοποιητικά την ερημοποίηση, τη διάβρωση και γενικότερα την υποβάθμιση των εδαφών, (2) να βοηθήσουν τις προσπάθειες ανάσχεσης  της απώλειας της  βιοποικιλότητας και (3) να έχουν μια παράλληλη συμβολή και όφελος στην τοπική οικονομία. Είναι προφανές ότι οι τοπικοί κάτοικοι θα μετατραπούν σε υποστηρικτές και θεματοφύλακες αυτών των αναδασώσεων.

Σύμφωνα με επιστημονικές αναφορές, το 34% της έκτασης της χώρας βρίσκεται κάτω από υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης και το 49% σε μέτριο κίνδυνο. Ομόθυμη ήταν η πρόταση των συμμετεχόντων επιστημόνων  να επανασυσταθεί η Εθνική Επιτροπή για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης για να συντάξει το επικαιροποιημένο Εθνικό Σχέδιο Δράσης. Με ικανοποίηση ανακοινώθηκε κατά τη διάρκεια  των ημερίδων η θετική αντίδραση του ΥΠΑΑΤ σε ερώτηση προς τη Βουλη των Ελλήνων του βουλευτή Βασίλη Κόκκαλη να ικανοποιηθούν οι οικονομικές εκρεμμότητες απέναντι στην Συμφωνία του ΟΗΕ-UNCCD και να επανασυσταθεί και δραστηριοποιηθεί η Εθνική Επιτροπή για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης.

Σε ότι αφορά τα αντικείμενα των υπουργείων σας θέλουμε να σας επιστήσουμε την προσοχή στο συνδυαστικό γεγονός ότι τα Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης και τα Διαχειριστικά Σχέδια που θα προκύψουν από τις δρομολογημένες Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες στις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 χρειάζεται να αποτυπώσουν, μεταξύ άλλων, και τη σημαντική μικτή αγρο-δασική χρήση γης και να αποτελέσουν βασικά διυπουργικά εργαλεία στη μάχη για την κλιματική αλλαγή αλλά και για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στα αρχαία αυτά ανθρωπογενή οικοσυστήματα.

Ορισμένα μέτρα που χρειάζεται άμεσα να ικανοποιηθούν:

  1. Να ενεργοποιηθεί και να αποτελέσει άξονα αυτής της προσπάθειας των αναδασώσεων το δασικό υπομέτρο 8.2. του ΠΑΑ 2014-2020 για την εγκατάσταση και συντήρηση γεωργοδασικών συστημάτων, ένα αναγκαίο μέτρο ποιοτικής αναμόρφωσης της υπαίθρου, που όμως δεν έχει αξιοποιηθεί στη χώρα μας, σε αντίθεση με πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, και παρά το γεγονός ότι  στην Ελλάδα το 31% της χρησιμοποιούμενης γεωργικής γης είναι αγροδασοπονική (3η χώρα στην Ευρώπη, μετά την Κύπρο και την Πορτογαλία) και έχει μεγάλες δυνατότητες αύξησης.
  2. Να αξιοποιηθεί το εγχώριο γενετικό δυναμικό ενδημικών θάμνων και δέντρων με ισχυρές ενδείξεις για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ώστε οι παραγωγικές αναδασώσεις να συμβάλουν στην αύξηση της βιοποικιλότητας και, με κατάλληλη διαχείριση, στην υποστήριξη της τοπικής κτηνοτροφικής και μελισσοκομικής παραγωγής και της ικανοποίησης της αυξανόμενης ζήτησης τοπικών ποιοτικών προϊόντων, φρούτων και καρπών. Για το στόχο αυτό θα πρέπει να οργανωθούν ειδικά φυτώρια, αξιοποιώντας τα αδρανή δασικά φυτώρια και ακολουθώντας το παράδειγμα της Κύπρου. Οι σποροπαραγωγικοί κήποι, οι τράπεζες γενετικού υλικού, η επεξεργασία –έλεγχος –πιστοποίηση του δασικού πολλαπλασιαστικού υλικού αποτελούν τα αναγκαία βήματα για να γίνουν τα δασικά φυτώρια για αναδασώσεις παραγωγικά, για να ικανοποιήσουν τις επιτακτικές ανάγκες για αναδασώσεις με φυτά των παραπάνω κατηγοριών και όχι μόνο εκείνων που χρησιμοποιούνταν μέχρι σήμερα.

Ειδικότερα, χρειάζεται  άμεσα να δημιουργηθεί και σποροπαραγωγή ενδημικών ψυχανθών αντί να γίνεται εισαγωγή ξενικών ειδών σε προγράμματα εμπλουτισμού του εδάφους.

  • Να υλοποιηθεί το προτεινόμενο πρόγραμμα του ΥΠΑΑΤ της συντήρησης των ήδη υπαρχόντων 250 υδρομετεωρολογικών σταθμών και να αυξηθούν οι σταθμοί σε 400 για την αποτελεσματική κλιματική παρακολούθηση και την εφαρμογή επιλεκτικής γεωργίας ακριβείας για έγκαιρη πρόβλεψη και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και εξοικονόμηση μεγάλων κονδυλίων αποζημιώσεων (χαλάζι, πλημμύρες κλπ)
  • Να θεσμοθετηθούν νέα καινοτόμα εργαλεία χρήσης γης όπως είναι (1) η συμμετοχική επιστασία γης και (2) τα Παγκόσμια Συστήματα Σημαντικής Αγροτικής Κληρονομιάς  του ΟΗΕ (FAO-GIAHS) (3) τα αγροτική γη Υψηλής Φυσικής Αξίας (HNV: High Nature Value farmland) τα οποία αξιοποιούν τα αγροτικά προϊόντα και τη παραδοσιακή παραγωγή τους σε ημιορεινές, ορεινές και νησιωτικές περιοχές.
  • Να αντιμετωπίζονται οι αναβαθμίδες (ξερολιθιές) ως «πράσινη υποδομή» προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Σήμερα οι εγκαταλειμμένες αναβαθμίδες καταστρέφονται από τα κτηνοτροφικά ζώα και η κατάρρευσή τους προκαλεί ήδη τεράστια απώλεια εδαφών, διάβρωση και ερημοποίηση. Όπως γνωρίζετε, από το 2018 οι ξερολιθιές έχουν ενταχθεί στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO. Συμπέρασμα των επιστημόνων είναι ότι ο στόχος της προστασίας και διατήρησής τους χρειάζεται να συνοδευτεί με το στόχο της παραγωγικής επανάχρησης τους. Αυτοί οι δυο στόχοι μπορούν να υπηρετηθούν άριστα από τη νέα ΚΑΠ και μάλιστα με ειδικά μέτρα προστασίας, συντήρησης και αποκατάστασης που συνδυαστικά μπορεί να λάβει το ΥΠΕΝ. 

Ορισμένα μέτρα που αποτελούν καινοτομίες και χρειάζονται πολιτική απόφαση για τη δρομολόγησή τους:

  1. Η χώρα μας πρέπει να δώσει ιδιαίτερη σημασία στα απαιτούμενα διαχειριστικά σχέδια της νέας ΚΑΠ όπου για πρώτη φορά το έδαφος, η διάβρωση και η οργανική ύλη είναι μετρήσιμα μεγέθη.
  2. Η παραδοσιακή Μεσογειακή δασοπονία, που εμπεριέχει την αγροδασοπονία, χρειάζεται να αναγνωριστεί ως η κλιματικά έξυπνη δασοπονία της Μεσογείου.  Η Ελλάδα χρειάζεται να προωθήσει, μαζί με τις αναδασώσεις  και τα αγροδασικά συστήματα μέσω των υφιστάμενων Στρατηγικών Σχεδίων της ΚΑΠ (Άξονας 2- Δασικά μέτρα), του Ταμείου Συνοχής, του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, του Προγράμματος LIFE, του Προγράμματος Horizon Europe και της νέας οικολογικής πλατφόρμας για τον οικολογικό προσανατολισμό των πόλεων, ακολουθώντας την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη βιοποικιλότητα.
  3. Θα πρέπει να επικρατήσει η αντίληψη της δυναμικής σχέσης μεταξύ της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων, ειδικότερα των ανθρωπογενών, της μελισσοκομίας, της κτηνοτροφίας και της αναψυχής και να δημιουργηθούν νέα πρότυπα πολύ-λειτουργικής διαχείρισης. Σε αυτή την προσπάθεια θα πρέπει να συμβάλουν τόσο τα Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης όσο και τα Διαχειριστικά Σχέδια που θα προκύψουν από τις δρομολογημένες Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες στις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000. Τα σχέδια αυτά χρειάζονται  να έχουν ως στόχους:
    1. την αντιμετώπιση της υπερβόσκησης που είναι σημαντικός παράγοντας ερημοποίησης, ιδιαίτερα στα νησιά του Αιγαίου, όπου η εκτατική κτηνοτροφία ασκείται ασύδοτα και αποτελεί κύριο παράγοντα καταστροφής, μεταξύ άλλων, και των αναβαθμίδων, καθώς και της υπερβόσκησης σε ορεινές περιοχές που απειλούνται άμεσα από μέγα-πυρκαγιές εξαιτίας της συσσώρευσης μεγάλου όγκου βιομάζας,
    1. την υλοποίηση παραγωγικών αναδασώσεων με θάμνους και δέντρα και την αποκατάσταση, αξιοποίηση και δημιουργία νέων δασολιβαδικών συστημάτων, ώστε να μειώνεται η εποχική έλλειψη βοσκήσιμης ύλης,
    1. τη δημιουργία πολιτικών ανόρθωσης και επαναχρησιμοποίησης εγκαταλειμμένων εκτάσεων,
    1. τη δημιουργία πολιτικών στήριξης της εκτατικής κτηνοτροφίας και αξιοποίηση των φιλοπεριβαλλοντικών πτυχών της,
    1. την υιοθέτηση πρακτικών εποχικής βόσκησης με διαφορετικά ζώα και μίξης συστημάτων βόσκησης, την αποφυγή της μετατροπής της εκτατικής προβατοτροφίας σε ημι-εντατική βοοτροφία, ιδιαίτερα στις ορεινές περιοχές, καθώς και την υιοθέτηση πρακτικών όπως οι ηλεκτρικοί φράκτες για τον έλεγχο της,
    1. την αξιοποίηση αυτόχθονων φυλών ζώων βοσκής γιατί είναι συμβατές με την κλιματική αλλαγή και μπορούν να δώσουν υψηλής ποιότητας μοναδικά προϊόντα. 
    1. την δημιουργία «κριτηρίου βιοποικιλότητας» με την κατανομή πόρων και πιστώσεων στις εκτάσεις με την υψηλότερη βιοποικιλότητα για την στήριξη της οικονομικής βιωσιμότητάς τους
  4. Η πολιτική μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος υπηρετείται αν υπάρχει τοπική κατανάλωση της τοπικής παραγωγής και αν  ευνοείται και στηρίζεται η μικρή παραιγωγή στις ορεινές και νησιώτικες περιοχές που καταρρέουν από την εγκατάλειψη των οριακά αποδοτικών εκτάσεων, δυο μικρά αλλά κρίσιμα μεγέθη για την υποστήριξη των σχεδίων της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Τέτοιες δυνατότητες παρέχει και η ένταξη επιλεγμένων αγροτικών περιοχών στο πρόγραμμα του FAO «Παγκόσμια Συστήματα Ιδιαίτερης Αγροτικής Κληρονομιάς (GIAHS)»  που στοχεύει στη διατήρηση τοπικών καλλιεργειών και πατροπαράδοτων τεχνικών με ανταποδοτική πολύμορφη ανάπτυξη στη παγκόσμια αγορά. Η νέα ΚΑΠ θα πρέπει να ενισχύει τη στήριξη της μικρής αγροτικής παραγωγής και της τοπικής κατανάλωσης.
  5. Σε συνέχεια του προηγούμενου, η Ελλάδα θα πρέπει να εξειδικεύσει τη νέα ΚΑΠ ώστε να προωθείται η ποικιλομορφία αγροτικών τοπίων και δομών με μετρήσιμους περιβαλλοντικούς στόχους  (1) τη διατήρηση του περιβαλλοντικού κεφαλαίου ολόκληρών περιοχών και (2) τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των εντατικών πρακτικών.
  6. Τα κριτήρια ποιότητας και πιστοποίησης θα πρέπει να συμπεριλάβουν εκτός από νέα πιστοποιημένα ποιοτικά  προϊόντα και περιβαλλοντικές πρακτικές  με τη σύνδεση της ποιότητας «περιοχής» με την ποιότητα «παραγωγής».

Ευελπιστούμε ότι η παρέμβασή μας να σας είναι χρήσιμη.

Σύντομα θα σας αποστείλουμε και το βιβλίο των περιλήψεων των εισηγήσεων καθώς και φωτογραφικό υλικό από τις παρουσιάσεις που έγιναν στις  τρεις επιστημονικές ημερίδες που διοργανώσαμε.

Με εκτίμηση

Ο Πρόεδρος του Πράσινου Ινστιτούτου                          Ο Επιστημονικός Υπεύθυνος του Έργου

Ηλίας Γιαννίρης                                                                    Ρήγας Τσιακίρης

Πληροφορίες: Ρήγας Τσιακίρης   6972877468, Ηλίας Γιαννίρης 6974185330

Κοινοποιήσεις:

  1. ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΠΑΓΙΝΕΤΑΣ,  ΓΕΝΙΚΟΣ  ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ,   Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων , Αχαρνών 2, Αθήνα, 101 76, Ελλάδα, gensecr@hq.minagric.gr
  2. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΡΑΤΑΚΟΣ, ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων , Αχαρνών 2, Αθήνα, 101 76, Ελλάδα, ggram@hq.minagric.gr
  3. Κωνσταντίνος Αραβώσης Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας,   grggperypen.gr
  4. Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης deputyminister-secr@minfin.gr
  5. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Επίτροπο Γεωργίας cab-wojciechowski-contact@ec.europa.eu
  6. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Επίτροπο Περιβάλλοντος cab-sinkevicius-contact@ec.europa.eu
  7. Recovery and Resilience Task Force Marta Wieczorek marta.wieczorek@ec.europa.eu
  8. Recovery and Resilience Task Force EC-RECOVER@ec.europa.eu
  9. Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα, info@europeangreens.eu
  10. Πρόεδρο ΣΥΡΙΖΑ, alexis.tsipras@syriza.gr    a.tsipras@parliament.gr
  11. Πρόεδρο ΚΙΝΑΛ, f.gennimata@parliament.gr   gennimata@gmail.com
  12. ΚΚΕ, kke@parliament.gr
  13. Πρόεδρο ΜΕΡΑ 25    y.varoufakis@parliament.gr
  14. Οικολόγοι Πράσινοι CONTACT@ECOGREENS.GR
  15. Βουλευτή Βασίλη Κόκκαλη vkokkalhs@gmail.com
  16. Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Προστασίας Περιβάλλοντος
  17. Πρόεδρος ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αυγερινοπούλου Ζήσιμου Διονυσία – Θεοδώρα d.avgerinopoulou@parliament.gr
  18. Α’ Αντιπρόεδρος ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Καφαντάρη Φωτίου Χαρούλα (Χαρά) kafantari@parliament.gr
  19. Β’ Αντιπρόεδρος ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ Αρβανιτίδης Πέτρου Γεώργιος g.arvanitidis@parliament.gr  
  20. Μέλος ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ Κανέλλη Χρήστου Γαρυφαλλιά (Λιάνα) kke@parliament.gr
  21. Μέλος ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ – ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΕΛΟΠΟΥΛΟΣ Μπούμπας Ιωάννη Κ.  mpoumpask@hotmail.com
  22. Μέλος ΜέΡΑ25 Αρσένης Δημοκράτη Κρίτων – Ηλίας kriton@kritonarsenis.gr

Παράρτημα:

Περιεχόμενα

Α. Οι ανακοινώσεις των πορισμάτων για τις τρεις ημερίδες του Πράσινου Ινστιτούτου

Β. Οι επιστημονικές συμμετοχές

Α. Οι ανακοινώσεις των πορισμάτων για τις τρεις ημερίδες του Πράσινου Ινστιτούτου:

·  Ημερίδα 3/3/2021: Διερεύνηση μιας βιώσιμης πρότασης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Παραγωγικές αναδασώσεις για την μελισσοκομία την κτηνοτροφία και την αναψυχή, 25/02/2021 , https://www.greeninstitute.gr/1810-2/

Β. Οι επιστημονικές συμμετοχές:

  1. Δρ. Ρήγας Τσιακίρης, δασολόγος, συντονιστής.
  2. Δρ.Κωνσταντίνος Ματζανάς, Δασολόγος-Λιβαδοπόνος, Αγροδασικό δίκτυο-ΑΠΘ, με θέμα: «Αγροδασοπονία στην Ελλάδα: καλά παραδείγματα και προοπτικές»
  3. Παναγιώτης Σαϊνατούδης, Καλλιεργητής, ιδρυτής της εναλλακτικής κοινότητας ΠΕΛΙΤΙ, με θέμα: «Οι πολίτες αναλαμβάνουν δράση: διασώζοντας ποικιλίες, πρασινίζοντας το τραπέζι και τα χωράφια μας»
  4. Δρ. Σοφία Γούναρη, Γεωπόνος-Κύρια Ερευνήτρια, Εργ. Μελισσοκομίας, ΙΜΔΟ, ΕΛΓΟ-Δήμητρα, με θέμα: «Μελισσοκομία και Δασικά Οικοσυστήματα: μια σχέση επ’ αμφοτέρω επωφελής»
  5. Δρ. Νίκος Νικήσιανης, Βιολόγος, συνεργάτης του έργο «Ecovariety» «ΣΥΣΤΑΔΑ Ο.Ε.», με θέμα: « Τοπικές, παραδοσιακές ποικιλίες οπωροφόρων δέντρων και οι δυνατότητες αξιοποίησής τους»
  6. Δρ. Ελένη Μαλούπα, Γεωπόνος, Διευθύντρια Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, ΕΛΓΟ-Δήμητρα, με θέμα: «Αυτοφυή μικρά οπωροφόρα δένδρα και θάμνοι: σύνδεση και ρόλος της εκτός τόπου διατήρησης με τα εμπορικά φυτώρια»
  7. Γιάσογλου Νικόλαος, ομότιμος καθηγητής, επιστημονικός υπεύθυνος του Εθνικού  Στρατηγικού  Σχέδιου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή  (1999), Χαιρετισμός.
  8. Δρ. Χρήστος Τσαντήλας, Γεωπόνος – Εδαφολόγος, πρ. Δντής Ινστιτούτου Χαρτογράφησης εδαφών ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ,  Έδαφος και Ερημοποίηση – Η περίπτωση της Ελλάδας
  9. Δρ. Διονύσιος Καλύβας, Καθηγητής Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γεωχωρικές τεχνολογίες στην μελέτη της διάβρωσης και της ερημοποίησης.
  10. Δρ. Βασίλης Παπαναστάσης, Δασολόγος-Λβαδοπόνος τ. καθ. Λιβαδοπονίας ΑΠΘ, Αειφορική λιβαδοπονία ενάντια στην ερημοποίηση: καλές πρακτικές εφαρμογής.
  11. Δρ. Γιάννης Καζόγλου, Δασολόγος-Λιβαδοπόνος & κτηνοτρόφος,  Γραμματέας συλλόγου Βραχυερατικής φυλής, Αυτόχθονες φυλές και ερημοποίηση: πως θα ξαναπρασινίσουν τα νησιά μας;
  12. Δρ. Σπύρος  Καρκαμπούνιας, τ. καθηγητής Περιβαλλοντικης Φυσιολογίας, Ιατρικό τμ. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Η 30χρονη εμπειρία της μεθόδου “Καλλίδενδρον” για την επιτυχή φύτευση και ανάπτυξη δέντρων σε ερημικά και άνυδρα περιβάλλοντα.
  13. Δρ. Θεοδώρα Πετανίδου, Βιολόγος, καθηγήτρια Οικολογίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Αποκατάσταση του τοπίου στο Αιγαίο, το παράδειγμα της Άνδρου: προτεραιότητες & χρηματοδοτήσεις στην ΕΕ.
  14. Δρ. Αθανάσιος Κίζος, Καθηγητής του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Προτεραιότητες και Δράσεις για τη διατήρηση του τοπίου σε Αγροδασικές περιοχές μέσα από την ανάδειξη και προώθηση της παραγωγής προϊόντων.
  15. Δρ. Ιωάννης  Χατζηγεωργίου, Αναπλ. Καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αναγκαιότητα αναγέννησης των βοσκήσιμων εκτάσεων και μέτρα διαχείρισής των με στόχο την αειφορία.
  16. Δρ. Νικόλαος Δαλέζιος, Αφυπηρετήσας Καθηγητής Αγρομετεωρολογίας – Τηλεπισκόπησης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Αγροκλιματική ζωνοποίηση και προτεραιότητες για την προστασία των αγροδασικών οικοσυστημάτων της χώρας.
  17. Δρ. Δέσποινα Παϊταρίδου, Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος, Τμήμα Δασικών Φυτωρίων, Δασικών Γενετικών Πόρων και Αναδασώσεων, Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Επιλογή, διαχείριση και αξιοποίηση γενετικών δασικών πόρων στην δασική πράξη.
  18. Δρ. Περιστέρα Κουράκλη, Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος, Συντονίστρια Ομάδας Εργασίας για την Εθνική Δασική Στρατηγική, Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Εθνική Στρατηγική για τα Δάση, αναδασώσεις και δυνατότητες χρηματοδότησης δράσεων στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής.
  19. Δρ. Πέτρος Κακούρος, Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος, Μέλος Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού “ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ”, Κλιματική αλλαγή και προτεραιότητες της δασικής πράξης στις αναδασώσεις για την αποκατάσταση πολύ-λειτουργικών τοπίων.
  20. Δρ. Αιμιλία Δρούγα, Βιολόγος, Γεωλόγος Ωκεανογράφος, ΥΠΑΑΤ, Δ/νση Διοικητικής Οργάνωσης και Εποπτείας Νομικών Προσώπων, Παγκόσμια Συστήματα Αγροτικής Κληρονομιάς (FAO GIAHS)-Νέα Αγροτική Πολιτική για την ανάπτυξη αγροτικών ορεινών, ημιορεινών και νησιωτικών περιοχών μέσα από την παραγωγή αγροτικών τοπικών  προϊόντων με παραδοσιακές τεχνικές.

Το έργο «Παραγωγικές αναδασώσεις για την μελισσοκομία την κτηνοτροφία και την αναψυχή» αναμένεται να περατωθεί στα τέλη Απριλίου με την έκδοση ενός «οδηγού» για την κοινωνία των πολιτών, την αυτοδιοίκηση, την πολιτεία και γενικά για όλους τους  συντελεστές, τους «δρώντες» δηλαδή ενός τόπου, ώστε συμβάλει στη διαβούλευση και να αξιοποιηθούν με βιώσιμο τρόπο οι χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μέσα από συνεργασίες.

Το έργο «Παραγωγικές αναδασώσεις για την μελισσοκομία την κτηνοτροφία και την αναψυχή»  υλοποιείται με χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μέσω του Ευρωπαϊκού Πράσινου Ιδρύματος (GEF- Green European Foundation) και εντάσσεται στο έργο ««Αποδάσωση και Κλιματική Αλλαγή»  του Αυστριακού Οργανισμού FREDA. Το Πράσινο Ινστιτούτο θεωρεί ιδιαίτερα χρήσιμη αυτή την ευρωπαϊκή διάσταση για το συγκεκριμένο έργο αφού στόχος είναι η διάχυση των αποτελεσμάτων του έργου και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

[1] Για παράδειγμα, οι ειδικοί προτείνουν διεθνώς την χαρουπιά {Ceratonia siliqua} ως ένα κατάλληλο ενδημικό κτηνοτροφικό και μελισσοκομικό δασικό δέντρο της Ανατολικής Μεσογείου το οποίο είναι λιγότερο εύφλεκτο, με καρπούς κατάλληλους για κτηνοτροφή, το οποίο μπορεί να παράγει δεκάδες καινοτόμα  προϊόντα, και με φύλλωμα κτηνοτροφικά μη βρώσιμο. (https://repository.incredibleforest.net/oppla-factsheet/20231)